De eerste tentoonstelling van Het Rembrandtjaar vindt plaats op de plek waar hij woonde en werkte: Het Rembrandthuis in Amsterdam. De expositie belicht zijn sociale netwerk.
De expositie belicht allerlei soorten vrienden die Rembrandt had: zijn jeugdvrienden, bloedvrienden (familie), kunstenaarsvrienden, kunstkenners en zijn ‘vrienden in tijden van nood.’ Eén van die bloedvrienden was zijn vrouw Saskia Uylenburgh, omdat Rembrandt veel aan haar familie te danken had. Toen Rembrandt naar Amsterdam verhuisde, steunde haar familie hem met portretopdrachten.
Maar misschien wel het meest bijzondere portret van de tentoonstelling is dat van Rembrandts zoon Titus, dat van het Baltimore Museum of Art in de VS is geleend. Een portret dat laat zien dat schilder en zoon toch wel god met elkaar konden opschieten. “Titus zit hier een beetje onderuitgezakt op zijn stoel en hij lacht. Dat doe je niet als je vader een nukkige, chagrijnige man is, zoals Rembrandt vaak wordt afgeschilderd,” aldus hoofdcollectie Epoc Runia.
Een verdieping lager wordt onder andere aandacht besteed aan Rembrandts kunstvrienden. Die hielden, net als Rembrandt zelf, veel van wandelen. Onderweg maakten ze dan schetsen. Zo maakte Rembrandt een tekening van de Diemerdijk, maar ook schetste hij vanaf een hoge duintop het gezicht op Bloemendaal. In de verte zie je de Sint Bavokerk van Haarlem liggen. In de zeventiende eeuw was dat nog een gebied dat voornamelijk uit landerijen bestond; de villa’s zouden pas later komen.
Vrienden in nood
De tentoonstelling besteedt ook aandacht aan een paar vrienden, die de schilder tot het laatst trouw bleven. En die hem in tijden van nood geld leenden, zoals apotheker/kunstverzamelaar Abraham Francen, ook al wist hij dat hij het toch nooit terug zou krijgen. Dat leidt tot de vraag wat voor vriend Rembrandt zèlf was. “Op financieel gebied was hij een belabberde vriend,” constateert Epco Runia. “Als je hem geld leende kon je tot Sint Juttemis wachten tot je het terugkreeg, maar als je kijkt hoe hij zijn vrienden heeft geschetst, dan zie je dat ze er ontspannen bij zitten. Ze glimlachen zelfs, wat heel bijzonder is op zeventiende eeuwse schilderijen.”
Rembrandt’s Social Network is tot en met 19 mei 2019 te zien in Museum Het Rembrandthuis in Amsterdam. www.rembrandthuis.nl.
Bij de illustratie: Rembrandt maakte dit portret in 1660 van zijn zoon Titus toen deze 19 jaar was. Uitgeleend door The Baltimore Museum of Art.