Swanet Muskee heeft amsterdammertjes beschilderd en voorzien van Swarovski diamantjes, is zelfs aan een teddybeer begonnen, maar schedels van waterbuffels zijn en blijven haar handelsmerk. “Ik heb naar schedels van andere dieren gekeken, maar zonder hoorns mis je gewoon iets. En zo’n waterbuffel krijgt van mij een tweede leven, dat heb je niet met een amsterdammertje.”
In een voormalige kas in Aalsmeer vind je tussen diverse andere kunstenaars, helemaal achterin de womancave van Swanet Muskee. Sfeervolle muziek, een enorm grote witte engel, tal van bewerkte en onbewerkte schedels van waterbuffels en leer in alle soorten, maten en kleuren. In deze omgeving ontstaan de creaties met namen als Virenda, Omaira en Kshitij, die een verdieping lager in haar showroom te zien zijn.
De serene sfeer in haar atelier staat in schril contrast met de glamour die haar skull art vaak omringt. In de Cobra Art galerie aan de Amsterdamse Van Baerlestraat hangen haar schedels tussen een hele hoop vooral glimmende kunst. Ze heeft net een schedel afgeleverd bij een opdrachtgever in India, een ander gaat naar iemand in Lyon. En ze heeft er net eentje verkocht aan iemand in Aalsmeer nota bene, ‘met een heel mooi huis’, die de schedel aan de muur in z’n keuken heeft hangen.
En nu is ze bezig in opdracht van een bekende Nederlander, van wie ze de naam niet wil noemen. “Voor hem wil ik wel een schedel maken,” zegt ze stralend. “Hij is hier geweest om de kleur te bepalen. Er is zoveel keuze: rozegoud, goud of zilver; of het symmetrisch of juist asymmetrisch moet zijn, de kleur leer en wat voor leer, noem maar op.”
Persoonlijk
Ze heeft nog niet meegemaakt dat de opdrachtgever de schedel niet mooi vond, al kan dat altijd gebeuren. “Ik verplicht niemand om af te nemen wat ik gemaakt heb. Kunst is zo persoonlijk en je moet er wel tien jaar tegenaan kijken. Bovendien maak ik alleen wat ik zelf mooi vind, ook al gaat het om een opdracht. Ik heb een keer een schedel van een andere kleur steentjes voorzien dan afgesproken was. Ik dacht, vlak voor het afleveren van de schedel: wat heb ik gedaan! Bleek het uiteindelijk juist precies bij het interieur te passen.”
Het is nog maar vijf jaar geleden dat de Amstelveense in de ban raakte van kunst. “Als kind wilde ik naar de kunstacademie, maar dat mocht ik niet van mijn ouders. Daar heb ik nooit mee gezeten. Ik heb altijd in de confectie gezeten, totdat ik drie kinderen had. Het was prima.” Dit verandert op slag als ze ergens een bewerkte schedel ziet. “Ik raakte zo gefascineerd dat ik dacht: dat wil ik zelf proberen.” Dat viel niet mee, zonder enige handleiding, zo bleek. “In het begin maakte ik gewoon zelf de schedels in m’n tuin schoon met waterstofperoxide, echt een enorme klus. Nee, dat doen we niet meer, nu laat ik ze schoonmaken.”
Cobra Art
Na een jaar stond de directeur van Cobra Art, Mike van Rijswijk, bij Swanet op de stoep. “Een droomscenario. Mike was onder de indruk van mijn werk en kocht alles aan dat ik had. Ik kreeg er stress van! Ik ben naar Parijs gegaan en zag mijn schedels op de grootste interiordesignbeurs, Maison et Objet. Dat is wel kicken hoor, ik was enorm trots. Cobra Art heeft een heel groot internationaal netwerk, dat vind ik erg interessant. Ik hoop dat de schedels ooit in Londen, New York of Dubai komen te hangen. Dat zou ik wel gaaf vinden.”
Lang blond haar en stijlvol geheel in het zwart gekleed – zo gek is het niet dat Swanet nogal eens de vraag krijgt waar ze die schedels in haar showroom laat maken. “Ik denk dat ik een T-shirt ga aanschaffen met de tekst: I am the fucking artist! Je moet mij eens zien hier staan hakken, zagen, plamuren. Sommige schedels zijn echt zwaar. En wil je er een stuk bot vanaf halen, dan is dat een enorme klus!”
Tibet
Ze werkt vooral met schedels van waterbuffels uit Thailand, India en Tibet, waar niet op gejaagd is, restmateriaal dus. “Waterbuffels zijn stoere, imposante beesten. De grootte van de schedels verschilt nogal en eigenlijk bepaalt dat mede wat er mee ga doen. Een lichte schedel krijgt een lichte kleur, een schedel die boos kijkt, krijgt een stoere uitstraling. Zo ontwerpen ze zichzelf.” Wat ze allemaal gemeen hebben, zijn de hoorns. “Zonder hoorns mis je echt iets.”
Tal van schedels liggen in haar atelier te wachten op het moment waarop Swanet ze onder handen neemt. “De meeste tijd zit in de keuze van de kleuren en van de materialen. Vervolgens construeer ik zo’n schedel in mijn hoofd, en dan moet ik ‘m alleen nog maken…”
Iedere schedel krijgt om te beginnen een chroomcoating, en dat kan in alle kleuren. Daarna volgt de keuze van het leer dat erop gaat. Er is van alles: krokodillen-, slangen-, maar ook vissenleer, van een zeewolf bijvoorbeeld, en zelfs leer dat om de poot van een struisvogel zit. Kers op de taart zijn de Swarovski steentjes. “Ik houd van dat glimmende, van de rijke uitstraling van de diamantjes. Die moeten er echt op.”
2000 steentjes
Iedere schedel telt maar liefst 1.500 tot 2.000 steentjes. “Ik plak ze stuk voor stuk! Daar ben ik 3 weken mee bezig, echt monnikenwerk. Ik vind dat heerlijk. Met een muziekje erbij ben ik dan helemaal in mijn element.”
In haar atelier prijken naast een enorme witte engel ook een schedel van een mens. “Die vind ik ook interessant. En ik vind het leuk om de randjes op te zoeken. Schedels van mensen maken een bepaalde emotie los. Op eentje heb ik allemaal kogels vastgemaakt. Dat vind ik bijzonder. Op een ander heb ik een kruis bevestigd. Een kruis is een krachtig statement, mensen reageren er zo ook op: ‘dat wil ik niet in mijn huis hebben’. Ik vind het spannend om dat stukje op te zoeken.”
Ze laat zich inspireren door van alles dat ze tegenkomt. “Maar ik heb geen idee of er meer mensen zijn die dit doen. Ik volg ook niemand op social media, want ik wil niet beïnvloed worden door een ander.” Op dit moment is ze ook bezig met wearable art, zoals een jack bijvoorbeeld met de afbeelding van een schedel van een waterbuffel erop. “Ik houd ervan alles te proberen en out of the box te denken.”
Waar de inspiratie allemaal vandaan komt? Swanet heeft geen idee, ze is vooral blij dat het er nu allemaal uit komt. “Het geeft me vleugels, voldoening. En als ik nog moet maken wat ik allemaal in mijn hoofd heb…”
Bij de foto’s:
Portret Swanet Muskee: Dik Nicolai
Schedel: Paulien de Gaaij