Museum Jan van der Togt laat momenteel werk zien van de Spaans-Nederlandse kunstenares Lita Cabellut, die monumentale portretten maakt volgens een techniek die nog het meest aan eeuwenoude fresco’s doet denken.
Er wordt druk geboord en getimmerd als we in het Amstelveense Museum Jan van der Togt de Spaans-Nederlandse kunstenares Lita Cabellut ontmoeten. Met haar assistenten hangt ze de werken op voor haar overzichtstentoonstelling.
Het is haar tweede overzichtstentoonstelling voor Lita Cabellut. De eerste was vorig jaar in Barcelona, waar ze opgroeide. De stad Barcelona bekroonde haar expositie met een prijs voor beste evenement van het jaar. De tweede overzichtsexpositie is in Museum Jan van der Togt. En omdat ze al vanaf haar 19e in Nederland woont, voelt dat toch een beetje als een thuiswedstrijd.
Velázquez
Lita zwierf als kind over straat in Barcelona en werd op haar twaalfde geadopteerd door een vooraanstaande familie, die van schoonheid hield. Ze namen haar mee naar het Prado Museum in Madrid, waar ze voor het eerst in contact kwam met werk van Velázquez, Goya en Frans Hals. “Toen ik die schilderijen zag, dacht ik meteen: dat wil ik ook.”
Op haar dertiende kreeg ze een eigen kamer waar ze kon werken, ze nam lessen en trok veel naar buiten om landschappen te schilderen. Dat deed ze met zóveel passie, dat ze op haar 17e voor het eerst exposeerde. Twee jaar later vertrok ze naar Nederland om aan de Rietveld Academie te gaan studeren. “Iedereen vertelde me dat dàt de beste kunstacademie was.” Ik huurde een kamer aan het Waterlooplein en ben als een gek gaan werken.” En daar is ze nooit meer mee opgehouden.
Triptieken
Inmiddels heeft Lita zich ontwikkeld tot een internationaal veelgevraagde kunstenares; ze exposeert van Zweden tot Singapore. De laatste jaren maakt ze vooral triptieken, series van drie schilderijen. Het eerste schilderij is een monumentaal portret, het tweede bestaat geheel uit verfrollen en voor het derde schilderij schildert ze het model opnieuw, waarna ze verf breekt, zodat er een nieuw werk ontstaat.
Lita werkt met de craquelétechniek, die doet denken aan oude fresco’s waarvan het pleisterwerk in de loop der eeuwen is gebarsten, met dien verstande dat Lita het verouderingsproces een handje helpt. Met handen en voeten schopt ze delen van de in totaal twaalf verflagen er vanaf, terwijl haar assistenten het canvas om en om draaien. Schoppen, niet uit frustratie of woede, maar intuïtief, omdat ze vertrouwen heeft in het resultaat.
Met haar doeken wil ze de kwetsbaarheid van een mens laten zien. Ze wil de littekens vastleggen, als was het een menselijke huid waar je alles van kunt aflezen. Op het eerste, figuratieve portret zie je de mens aan het begin van zijn leven, het tweede, abstracte portret laat de karakterontwikkeling zien en op het laatste portret toont ze “hoe de tijd onze fysiek aantast.” Als ze die verflagen afbreekt, doet ze dat volledig intuïtief, dus zonder na te denken, “want over je leven heb je ook geen controle. En dat is goed.”
Verfrollers
Die verfrollers kom je overigens veel in haar werk tegen. Zo zien we een vierkant kunstwerk dat er geheel uit bestaat. “Ik schilder altijd veel lagen, waarvoor ik duizenden verfrollers nodig heb. Toen dacht ik: ik ga ze niet weggooien, ik maak er een schilderij van!”
Lita Cabellut maakt overigens niet alleen schilderijen. De vermaarde theatergroep La Fura Dels Baus, die theater maakt met vuur en ander spektakel, vroeg haar het beeld te verzorgen voor een opera van Rossini, die vorig jaar op een operafestival in Italië in première ging. Hoewel zowel de theatergroep als Lita uit Barcelona komt, kende ze de groep aanvankelijk niet.
“Toen de oprichter van La Fura Dels Baus, Carlus Padrissa, me opbelde, stonden mijn kinderen te juichen en te dansen. En toen ik wat beelden uit hun voorstellingen zag, was ik meteen verkocht.” Lita kreeg carte blanche om zowel de decors, de kostuums als de video’s te maken. “Ja, dat is veel, maar de regisseur had het gevoel dat mijn doeken veel te klein waren voor wat ik kwijt wilde.”
Naast schilderijen, maakt ze ook installaties met bloemen. En de Zuid-Koreaanse mode-ontwerper Lie Sang Bong stuurde haar stoffen, die ze verfde, zodat hij er jurken van kon maken voor zijn modeshow. “Dat vind ik het mooie van dit beroep,” zegt ze. “Er komt altijd wel iets onverwachts op je pad. De nachtmerrie van elke kunstenaar is dat je genoeg verdient en je gaat vervelen, maar door mijn schilderijen te breken en composities te maken van mijn verfrollers, staat alles weer op zijn kop. Zo blijf je je verwonderen.”
Laagdrempelig
Het overzicht van Lita Cabellut is de eerste tentoonstelling voor Marieke Uildriks, die deze zomer aantrad als directeur van het Museum Jan van der Togt. “We zijn een laagdrempelig museum voor kunst en design. Lita Cabellut past ontzettend goed bij wat wij als museum willen laten zien en we hopen hiermee niet alleen onze grote groep loyale bezoekers aan te spreken, maar ook het jongere publiek. Lita is een vrouw met een verhaal die dat verbeeldt in haar theatrale portretten vol passie, dynamiek en melancholie. Je wordt er helemaal in gezogen. Vijf jaar geleden heeft ze geëxposeerd in het Noorbrabants Museum waarna ze een nieuwe richting is in geslagen. In Spanje en elders in de wereld is ze al zeer bekend en ze verdient ook in Nederland het podium. Dat krijgt ze de komende maanden in Amstelveen.”
De overzichtstentoonstelling van Lita Cabellut is tot en met 27 januari 2019 te zien. Zie ook www.jvdtogt.nl. Lita Cabellut is jurylid van het tv-programma Project Rembrandt, een zoektocht naar het grootste schildertalent van Nederland. Het programma wordt begin 2019 op NPO 1 uitgezonden.
Museum Jan van der Togt
Dorpsstraat 50
Amstelveen
T 020 641 57 54
W www.jvdtogt.nl
Openingstijden:
Dinsdag t/m zondag van 11.00 – 17.00 uur