Wat gebeurt er als zes modeontwerpers met een eigentijdse blik kijken naar de 75 topstukken uit de kostuumcollectie van het Amsterdam Museum? De tentoonstelling Fashion Statements brengt historische kostuums en hedendaagse mode bij elkaar, van streetwear tot high fashion. Met werk van onder andere Bas Kosters, Marga Weimans en Karim Adduchi.
“Deze tentoonstelling is voortgekomen uit mijn liefde voor verhalen vertellen”, zegt conservator Marian Duff. “De zes geselecteerde kunstenaars komen niet allemaal uit Amsterdam, maar hebben wel een band met de stad.” Ze tonen elk drie eigen ontwerpen, geïnspireerd op de modestatements van toen. Op deze manier gaan de designers een dialoog aan met de getoonde historische kostuums en schoenen én leggen zij een link tussen het verleden en heden. Iedere ontwerper focust zich op één van de volgende aspecten: kleur, schoenen, brede heupen, het vormen van het lichaam, volume en prints.
Zo reageren de internationale stijliconen Sam Lambert en Shaka Maidoh op kleurgebruik in de mode. Zwart is het handelsmerk van dit creatieve duo, dat onder de naam Art Comes First opereert. Duff: “Vroeger was zwart een dure en dus zeer exclusieve kleur. Dat sluit goed aan bij de op streetwear georiënteerde outfits van Art Comes First, die ook behoorlijk kostbaar zijn.”
De kleur wit speelt in de modegeschiedenis dan weer een belangrijke rol bij bruiloften om de zuiverheid van de bruid te symboliseren. Vanaf 1856 was het mogelijk om kunstmatige kleuren te produceren en kwamen felle kleuren in de mode. Bepaalde kleuren konden niet alleen een visueel modestatement zijn maar ook een politieke boodschap overbrengen.
Schoenen om te koesteren
Bij Edson Sabajo en Guillaume Schmidt, oprichters van het Amsterdamse sneakermerk Patta, staat de schoen centraal. Patta, Surinaams voor schoen, begon vijftien jaar geleden als een kleine sneakershop en behoort vandaag tot de top van de wereldwijde sneakerscene. Grote merken als Nike, Vans en Levi’s staan in de rij voor een samenwerking met de Amsterdammers.
“Edson is Surinaams, zelf ben ik half Surinaams en half Frans-Guyanees”, vertelt Duff. “Elke cultuur heeft zijn eigen verhalen die goed passen bij de verhalen uit het verleden. Zo hadden Edson en ik beiden vroeger speciale schoenen om buiten te spelen en andere waarmee je naar school ging. En schoenen voor familiefeesten. Bij thuiskomst wisselde je die om. Dat is vergelijkbaar met de luxe damesschoenen van satijn of brokaat die tot ongeveer 1770 werden gedragen. Een dame van stand gebruikte ze nooit om buiten te wandelen! Wanneer zij uitging, liet zij zich vervoeren per koets. Als ze over straat liep, droeg zij overschoenen tegen modder en vuil. Twee verschillende verhalen met dezelfde uitkomst: zorgvuldig met je schoenen omgaan.”
Heupen van twee meter
Karim Adduchi reflecteert op drie ‘robes à la Française’ uit de collectie. Brede heupen en een smalle taille waren het toppunt van schoonheid in de tweede helft van de achttiende eeuw. De hofjapon, ook wel grand parure genoemd, kon een omvang bereiken van ruim twee meter breed! Versierd met strikken, bloemen, parels en edelstenen waren deze jurken een statement van overdaad. Rond 1860 bereikt de wijde mode een hoogtepunt: de rok van een baljurk kon een doorsnee van wel drie meter hebben. Modeontwerper Marga Weimans verdiept zich voor de tentoonstelling in de geschiedenis van het creëren van volume in kleding. Naast een selectie historische japonnen toont ze drie eigen volumineuze modecreaties.
Om aan het op dat moment heersende modebeeld te voldoen werd het silhouet van de vrouw door de eeuwen heen drastisch aangepast. Met hulpstukken als paniers, crinolines, onderrokken en korsetten werd een ideaalbeeld nagestreefd. Boezem, taille of heupen werden geaccentueerd of juist ingesnoerd, met weinig bewegingsvrijheid tot gevolg. Modeontwerper Ninamounah presenteert drie van haar ontwerpen die gaan over het vormen van het lichaam. Deze ontwerpen zal ze ook showen tijdens Paris Fashion Week en Amsterdam Fashion Week.
Kleurexplosie van Bas Kosters
En dan tot slot het thema print. Wie anders dan Bas Kosters is de aangewezen persoon om dit thema aan te grijpen? Alles wat hij maakt heeft te maken met prints, meestal heel kleurrijke. Door de jaren heeft hij veel gebruik gemaakt van jasjes, of zoals hij ze zelf graag noemt ‘jakkies’. Hij selecteerde de kleurrijkste exemplaren uit zijn eigen collectie. Die worden getoond naast jakken gemaakt van sits – een handbeschilderde stof, oorspronkelijk uit India – en enkele geborduurde herenvesten en rokjassen waarmee mannen in de achttiende eeuw hun status lieten zien.
Duff: “We laten bewust ook een aantal objecten zien die níet aan mode gerelateerd zijn. Want het werkveld van Bas Kosters is veel breder dan modevormgeving! Hij doet nog veel meer dingen, zoals illustreren en kunstobjecten maken. Zo creëert hij een uniek eigen universum, met een sterke en communicatieve beeldtaal.”
Ode aan diversiteit
In het kader van diversiteit krijgen de verschillende tentoonstellingsruimtes elk een eigen kleur. “Alle kleuren van de regenboog komen voorbij. Dat is waar ik voor sta: het samenbrengen van verschillende culturen achtergronden, disciplines en thema’s”, legt de conversator uit. Daarnaast wordt er in elke ruimte een korte film getoond waarin de designers op een artistieke manier worden uitgelicht. Ze mochten zelf kiezen waar ze gefilmd wilden worden.
“Ninamounah en Karim Adduchi filmen we voor én achter de schermen tijdens Paris Fashion Week. Ook nemen we een kijkje in het depot van Patta, waar de vele schoenen te zien zijn die de oprichters door de jaren heen hebben gemaakt en verzameld.” De korte films worden gemaakt door Robbert Doelwijt Jr., een jonge videograaf uit Amsterdam Zuidoost. Bijzonder aan zijn werkwijze is dat hij analoog filmt, wat ongetwijfeld mooie beelden gaat opleveren.
De modetentoonstelling ‘Fashion Statements’ is van donderdag 18 april tot en met zondag 8 september te zien in het Amsterdam Museum. Dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Zie ook: www.amsterdammuseum.nl
Bij de foto: damesschoenen uit de periode 1740-1760
Amsterdam Museum
Kalverstraat 92
Amsterdam