Na Michiel Romeyn en Jan Cremer heeft ARTZUID in Henk van Os wederom iemand van formaat om de beeldenroute in Amsterdam-Zuid een gezicht te geven. De oud-directeur van het Rijksmuseum heeft 60 beelden geselecteerd die vanaf 22 mei 2013 langs de 2,4 kilometer lange route langs de Apollolaan, de Minervalaan en Zuidas te zien is. Vier maanden lang is de chique buurt even van iedereen.
Je verwacht het niet – een beeldenroute in de Apollobuurt, en die dan nog eens 350.000 mensen trekt ook! Amsterdam heeft er met ARTZUID een toeristische attractie bij. Vanuit Groningen tot Hoensbroek, overal kwamen de bezoekers twee jaar terug op de beeldenroute af. “Art for all – waar maak je dat mee?” zegt initiatiefneemster Cintha van Heeswijck. “Voor een museumbezoek betaal je al snel 20 euro. Met ARTZUID trekken we een nieuw publiek. In een museum durf ik niets te zeggen, hier wel, vertellen ze me wel eens.” Met de beeldenroute staat ook Plan Zuid van architect Berlage midden in de belangstelling en dat is gezien de unieke opzet helemaal terecht.
Je zou denken dat je in de Apollobuurt woont voor je rust en dat je om contact met je buren niet zit te springen, maar dat bleek anders te liggen merkte Cintha, die er zelf woonachtig is. “Ik was op een tentoonstelling in Sonsbeek toen ik dacht: waarom kan dat ook niet dichter in de buurt? De Apollobuurt is wijds opgezet, maar ook onpersoonlijk en je woont er anoniem. Je hebt er niet snel sociale contacten. Toen ik echter wat mensen ging peilen, bleek iedereen enthousiast.” Buurtbewoner Michiel Romeyn (Jiskefet) reageerde met: ‘Er mag wel wat bloed door de aderen stromen’. “De enige trekker in de buurt is de Beethovenstraat, verder is er alleen een theater. Met zo’n sculptuurroute breng je mensen samen.””
Cintha houdt niet van half werk, boorde via haar man – lees de top van PWC – een invloedrijk netwerk aan en maakte een vliegende start. In 2008 was het idee voor een beeldenroute geboren, een jaar later ging de eerste ARTZUID van start, met beelden die door Michiel Romeyn (naast acteur ook beeldend kunstenaar) en architect Roberto Meyer geselecteerd waren. “Ik had geen trackrecord. Ons uitgangspunt was: mooie beelden, kwaliteit en het belichten van Plan Zuid. We hebben toen vooral uit bedrijfscollecties kunnen lenen, maar ook van het Stedelijk Museum en het werk van 26 jonge kunstenaars bij elkaar gebracht.”
De koningin gestrikt
Twee jaar later, in 2011, was het niemand minder dan Jan Cremer die selectie van de beelden voor zijn rekening nam. Maar liefst 350.000 bezoekers kwamen op ARTZUID af. “Een marketing budget hebben we niet, dus de aandacht die Jan Cremer in 2011 kreeg in alle bladen, dat was geweldig. Hij trekt ook de man van de straat.” Voor de opening wist Cintha koningin Beatrix te strikken. En nu is het Henk van Os die de beelden heeft geselecteerd; als oud-directeur van het Rijksmuseum en tv-persoonlijkheid ook geen onbekende. “Hij ademt kunst, wil uitdragen wat hij van kunst vindt. En heus niet alleen over oude kunst. Hij heeft een jonge geest, Henk rocks! En hij woont er ook.”
Het thema is dit keer ‘engagement’. Beelden van niet-westerse kunstenaars als Ai WeiWei, El Anatsui, Dinh Q. Lȇ, Pascale Marthine Tayou en Romuald Hazoumé komen te staan tussen het werk van westerse kunstenaars als John Chamberlain, Chillida, Mario Merz, Erwin Wurm, Folkert de Jong en Frank Stella. Cintha: “Kunstenaars uit ontwikkelingslanden zijn in de westerse wereld niet altijd goed zichtbaar, door gebrek aan geld voor transport en promotie. Toch zijn ze een grote inspiratiebron voor velen en beïnvloeden ze de mondiale kunstgeschiedenis.”
Bijzonder is dat ARTZUID naast Cintha staat of valt met de inzet van zo’n vijftig vrijwilligers, die ook allemaal zelf in de buurt wonen. “Die zijn allemaal heel trouw, er hangt echt een clubgevoel. Die vrijwilligers hebben we hard nodig voor educatie, rondleidingen en zorg voor de beelden, zeker als er weer 350.000 bezoekers op af komen. Dat zou fantastisch zijn.” Voor Cintha zelf is het meer dan een fulltime job. “Ik sta er mee op en ga er mee naar bed. Je ademt zo’n project.” Ze werkte eerder als internationaal jurist en beleidsmedewerker in de Tweede Kamer en was raadslid voor D66 in het stadsdeel Zuid. “Raadlid zijn is heel leuk, maar je moet zelf ook initiatieven nemen om iets tot stand te brengen.”
Internationale erkenning
Van ARTZUID krijgt ze geen slapeloze nachten meer. “Er ligt een draaiboek. Maar ik ben wel een soort hoofdcoach. Ik vind het leuk om bij de plaatsing van de beelden te zijn en er wordt geen beeld vastgeschroefd zonder mijn zegen. De omgeving en het beeld moeten naadloos bij elkaar passen. ” Op 22 mei opent de beeldenroute die de Apollobuurt, de Minervabuurt en de Zuidas met elkaar verbindt en is dan vier maanden te zien. “Buitenlanders zijn vaak onder de indruk hoe mooi de beelden geïnstalleerd zijn. Kunstenaars zijn vaak verbaasd over de lege, groene straten in de hoofdstad van Nederland!”
Het leidde vorig jaar tot toekenning van ‘Europa Nostra Award’ – een internationale erfgoedprijs en erkenning dus voor het werk van Cintha en haar vrijwilligers. “Het is heel bijzonder dat je in het buitenland over Berlage’s Plan Zuid mag spreken. Er ligt voor de stad Amsterdam nog een mooie uitdaging op het gebied van toerisme. . ARTZUID heeft hierin het voortouw genomen en is uitgegroeid tot een cultureel topevenement in Amsterdam! Niet alleen voor bezoekers van buiten de stad maar ook is het een prima event voor relatiemarketing voor bedrijven in dit gebied. Door de reacties bij het kijken naar beelden leer je je klant beter kennen, hoor ik vaak.”
ARTZUID opent 22 mei en duurt nog tot en met 22 september 2013. Naast de lanen in Plan Zuid is ook de Zuidas ingericht met beelden. Download tours/educatie/routekaart www.artzuid.nl