‘M.’ heet het bijzondere debuut van Shira Keller, dat het verhaal vertelt over de relatie van een 15-jarig meisje met haar leraar Klassieke Talen. Het verscheen afgelopen najaar en werd pas dit begin jaar echt opgepikt door de recensenten van NRC en Trouw. “Ik vind het haast gênant om voor een boekwinkel te staan en mijn boek daar te zien liggen”.
Vlak voor het gesprek keek ze even bij Het Martyrium en tot haar verbazing lag M. daar in de etalage. “Bij Atheneum hadden ze een hele persetalage ingericht, met mijn boek en een paar recensies over mijn boek! Ik schaam me haast als ik dat zie.” Ze durft niet naar binnen te gaan om ze te bedanken voor de aandacht. “Nee, dan word ik helemaal rood, ga ik stotteren. Wat moet ik dan zeggen? Hallo, ik ben de schrijver van dat boek? Zo koket. Ik geloof het zelf amper. ‘Schrijver.’ Zo durf ik mezelf nog steeds niet te noemen.”
Shira Keller – klein, tenger, geboren in Amsterdam, opgegroeid en nu weer woonachtig in Amstelveen – praat graag over haar debuutroman M. en tegelijkertijd vindt ze het maar raar. “Ik heb het al weer een hele tijd terug bij de uitgeverij ingeleverd. Het is alsof ik het achter me heb gelaten. Ik heb het boek sindsdien ook nooit meer teruggelezen.” Hoofdpersoon in M. is de 15-jarige Leah Rosenberg, die met haar leraar Klassieke Talen Markus Prins een relatie aangaat, en daar op 40-jarige leeftijd op terugkijkt. Zorgvuldig en subtiel formulerend weet Shira in M. een hele eigen wereld te creëren.
‘… ik moet het gezegd hebben, want hij antwoordde: ‘Verliefd? Op mij?’ Ik knikte, haalde mijn schouders op, voelde dat ik rood werd, besloot op te staan en weg te rennen, maar ik bleef roerloos zitten.’ En iets verder: ‘Getrouwd. Dochter. Toekomst. Docent. Jong. Tijd. Zijn woorden buitelden over me heen en kregen geen vat op me.’ Als ze veertig is, blikt ze terug en vraagt ze zich af of het eigenlijk wel werkelijk is gebeurd.
“Als kind lijkt alles een eeuwigheid te duren. Je denkt: ooit word ik een prinses. Op je vijftiende slaat elke verliefdheid in als een bom. Hoe jonger je bent, hoe intenser je alles beleeft. Ik heb nu een geweldige vriend met wie ik heel gelukkig ben, maar de verliefdheid is niks in vergelijking met mijn eerste puberverliefdheid. Leah is veertig. Op je veertigste begint de tijd te dringen. Je kunt niet meer alles worden, je hebt dingen uitgesloten. En toch blijft er hoop. Je blijft je tegen beter weten in vasthouden aan dat kindergevoel dat alles nog mogelijk is. Dat vind ik mooi, tragisch. Die veertigjarige vrouw, en dat vijftienjarige meisje, dat vond ik een mooi contrast,” vertelt Shira.
Dat ze ooit een boek zou schrijven ligt achteraf gezien erg voor de hand. Haar hele jeugd pende ze schriften vol met aantekeningen. “Ik was bang dat wat ik meemaakte of me opviel anders verloren zou gaan, dat ik zou vergeten wat waardevol is.”
En toch gaat ze na de middelbare school naar de toneelacademie en studeert af als theatermaker. “Ik zag het al helemaal voor me: ik wilde mijn eigen toneelgezelschap, wist welke acteurs ik zou benaderen. Maar toen ging ik twijfelen of ik dat wel echt wilde. Ik werd er opeens heel bewust van dat die keuze heel veel andere dingen uit zou sluiten.” Ze neemt een pauze, zoekt een baantje, benadert Boekhandel Venstra in Amstelveen en spreekt voor het eerst uit dat ze een boek wil schrijven. Ze gaat aan de slag, verzuipt er haast in en stuurt zichzelf mails – uit naam van een zelfbedachte redactrice – met opdrachten dat ze zoveel woorden voor die en die dag af moet hebben. “Schrijven is een van de meest vrije beroepen,” verzucht ze.
Vier jaar later is M. een feit. Het ontlokt positieve reacties, maar pas in januari krijgt het echt aandacht als NRC en Trouw het aanprijzen. “Ik zweefde toen ik die recensies las, terwijl ik me had voorgenomen niets te lezen.” Het allerengste vond ze wel de reactie van mensen die haar kennen, zoals haar ouders. In M. komen de ouders van Leah er niet zo goed vanaf.
“Ik heb meteen tegen ze gezegd: het gaat niet over jullie! Ik heb een dag in spanning gezeten, toen ik hen de drukproef gegeven had. Tot dat moment had ik ze nooit iets inhoudelijks over het verhaal verteld. En toen kwam het telefoontje met de verlossende woorden. Ze vertelden dat ze het een mooi boek vonden. Ze zijn trots. Ik ben niet vaak in mijn leven zo opgelucht geweest.” Haar vader noemt zich tegenwoordig ‘de rozenkweker’, vanwege de baccara rozen die de vader van Leah kweekt.
Intussen heeft ze een aanvraag ingediend bij het Letterenfonds om in alle rust aan een tweede boek te kunnen werken. “Ik ben best tevreden met M., maar ik ben ervan overtuigd dat ik beter kan, dat ik kan groeien. Ik wil een groter verhaal schrijven, een dikker boek ook. Het moet veel losmaken bij me, anders doet het dat bij anderen ook niet.” Ze weet het, weer dat proces van zoeken en proberen. “Het is frustrerend hoor, dat je niet weet of het wat is en waar het over gaat wat je schrijft.” Een goed idee voor haar tweede boek heeft ze in ieder geval al, dat scheelt.
Na het gesprek staat ze op en zegt, op de valreep: “Ik was bang dat ik zo hard bezig was onomkeerbare keuzes te vermijden, dat ik nooit werkelijk ergens voor zou gaan. Om alles maar open te houden, om vooral niks uit te sluiten. Ik ben vooral trots dat ik eindelijk iets heb afgemaakt.”
Shira Keller, M.
Uitgeverij Podium
ISBN 9789057595134
www.shirakeller.nl
Shira Keller is een van de gasten tijdens een literaire avond op 19 maart van Boekhandel Libris Venstra Boekhandel en Amstelland Bibliotheek. In de bibliotheek op het Amstelveense Stadsplein zijn in het kader van de Boekenweek ook Henk Rijks, Alex Boogers en Murat Isik te gast.